PRZEDWSTĘPNA UMOWA O PRACĘ

Wielu Przedsiębiorców nie ma świadomości, że po zakończeniu procesu rekrutacji, z wybranym kandydatem może podpisać przedwstępną umową o pracę. Ma to szczególne zastosowanie przy potencjalnych pracownikach, którzy w obecnym miejscu pracy mają długi okres wypowiedzenia i koniecznym jest odczekanie pewnego okresu czasu, aby osoba ta rozpoczęła pracę w naszej firmie. Przyszły pracodawca może podpisać z takim pracownikiem przedwstępną umowy o pracę. Umowa przedwstępna z pracownikiem jest zawierana również wówczas, gdy pracownik i pracodawca są zainteresowani współpracą, ale z różnych powodów nie mogą zawrzeć właściwej umowy o pracę w tym momencie.

Przedwstępna umowa o pracę jest przyrzeczeniem stron umowy, którego celem jest zobowiązanie pracodawcy i przyszłego pracownika do zawarcia w przyszłości umowy o pracę. Jest to forma zabezpieczenia interesów zarówno pracodawcy jak i pracownika, która w ostatnim czasie stała się powszechna, z uwagi na swoją użyteczność.

Wprawdzie przedwstępna umowa o pracę nie jest uregulowana wprost w Ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, ale nie oznacza to niemożliwości jej zastosowania.

O dopuszczalności zawarcia przedwstępnej umowy o pracę przesądził już w 1977 roku Sąd Najwyższy, który w Uchwale z dnia 22 kwietnia 1977 r. (sygn. akt: I PZP 5/77) stwierdził, że na podstawie art. 300 Kodeksu pracy (który co do spraw nieuregulowanych w Kodeksie pracy odsyła do przepisów Kodeksu cywilnego) w związku z art. 389 Kodeksu cywilnego, dopuszczalne jest zawarcie przedwstępnej umowy o pracę.

Obowiązujące przepisy prawa nie określają wymogów co do formy umowy przedwstępnej, jednakże dla celów dowodowych najlepiej zawrzeć ją w formie pisemnej, gdyż może to mieć istotne znaczenie w przypadku dochodzenia roszczeń przez jedną ze stron w postępowaniu przed sądem.

Bardzo istotne jest aby w treści takiej umowy przedwstępnej zawrzeć istotne postanowienia umowy przyrzeczonej (tj. przyszłej umowy o pracę), co wynika z treści art. 389 § 1 Kodeksu cywilnego. Do istotnych elementów przyrzeczonej umowy o pracę, zgodnie z art. 29 § 1 Kodeksu pracy należy zaliczyć w szczególności: rodzaj pracy, miejsce lub miejsca wykonywania pracy, określenie wynagrodzenia za pracę, wymiar czasu pracy i termin rozpoczęcia pracy. Co istotne, jeżeli przedwstępna umowa z pracownikiem nie będzie zawierać wskazanych elementów, to nie będzie wiązać stron.

Umowa przedwstępna powinna, ale nie musi wskazywać terminu zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Należy w tym miejscu wspomnieć, iż przepisy nie wyłączają dopuszczalności przyrzeczenia nawiązania stosunku pracy tylko przez jedną stronę (przyszłego pracodawcę lub przyszłego pracownika). Prawo domagania się zawarcia przedwstępnej umowy o pracę jest jednak ograniczone czasowo. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy definitywnej, wówczas nie można żądać jej zawarcia.

Jeżeli jedna ze stron uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej to druga może żądać naprawienia szkody jaką poniosła na skutek tego, że liczyła na zawarcie tej umowy. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by zakres odszkodowania określić w umowie przedwstępnej w sposób odmienny niż wynika to wprost z przepisów. Odszkodowanie jest możliwe do uzyskania pod warunkiem, że przedwstępna umowa o pracę była zawarta prawidłowo na piśmie i miała wszystkie istotne elementy wskazane w art. 29 §1 Kodeksu pracy. Z tego względu bardzo istotne jest aby taka umowa została przygotowana przez profesjonalny podmiot zajmujący się obsługą prawną z zakresu Prawa pracy.

Niezależnie od kwestii dotyczącej odszkodowania, w przypadku spełnienia wymagań, które przesądzają o ważności umowy przyrzeczonej, pracownik może żądać zawarcia umowy przyrzeczonej (o ile takie uprawnienie nie zostanie wyłączone w treści samej umowy). Pracodawcy nie przysługuje roszczenie o zawarcie umowy o pracę, ponieważ pracownik nie może być zmuszony do zawarcia umowy o pracę, nawet wyrokiem sądowym.

Podsumowując, w procesie rekrutacji warto rozważyć zawieranie przedwstępnych umów o pracę z potencjalnymi pracownikami naszej firmy. W ramach usług oferowanych przez naszą Kancelarię możecie Państwo liczyć na wsparcie w zakresie Prawa pracy, m. in. w przygotowaniu umów, o których piszemy w niniejszym artykule.