Darowizna pieniężna w najbliższej rodzinie a podatek

Częstą praktyką jest dokonywanie darowizn pomiędzy członkami najbliższej rodziny. Niekiedy może się to wiązać z obowiązkiem zapłaty podatku od darowizny. Kiedy konieczna jest zapłata podatku? Jakie formalności należy zachować aby skorzystać ze zwolnienia podatkowego?

Na wstępie należy wyjaśnić, kto może skorzystać ze zwolnienia od zapłaty podatku. Zwolnienie z zapłaty podatku ma miejsce kiedy darowizna dokonywana jest przez małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki), wstępnych (rodziców, dziadków), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Oznacza to, że jeżeli darowizna jest dokonywana przez inne osoby – co do zasady – obdarowany jest zobowiązany do zapłaty podatku.

Analizując darowizny dokonywane pomiędzy członkami najbliższej rodziny (osoby wskazane w poprzednim akapicie), należy rozdzielić darowizny pieniężne o wartości do 36 120 zł oraz darowizny przekraczające tę wartość. Wskazany próg kwotowy do 30 czerwca 2023 r. wynosił 9 637 zł.

Jeżeli kwota darowizny (łącznie z innymi świadczeniami otrzymanymi w okresie 5 lat poprzedzających ten rok) nie przekroczy 36 120 zł i jest dokonywana przez ww. osoby, darowizna nie podlega opodatkowaniu. Nie ma tutaj znaczenia czy darowizna zostaje przekazana gotówką, przelana na rachunek bankowy (rachunek w SKOK) obdarowanego czy przekazana przekazem pocztowym. W takim przypadku nie ma również obowiązku zgłaszania darowizny do urzędu skarbowego.

Jeżeli darowizna pieniężna przekracza wartość 36 120 zł i została dokonana przez ww. osoby, to skorzystanie ze zwolnienia podatkowego jest uzależnione od spełnienia następujących warunków:

1. Zgłoszenie darowizny właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny. Zgłoszenia dokonuje się na formularzu SD-Z2.
2. Udokumentowanie otrzymania darowizny dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Innymi słowy, darowizna powinna zostać dokonana przelewem bankowym lub przekazem pocztowym na rachunek bankowy obdarowanego.

Organy skarbowe bardzo restrykcyjnie podchodzą do spełnienia warunku dokonania darowizny przelewem bankowym lub przekazem pocztowym. Przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że nie można skorzystać ze zwolnienia i należy zapłacić podatek w następujących sytuacjach:

• Rodzice kupili córce mieszkanie, ale wpłacili kwotę bezpośrednio na rachunek bankowy sprzedającego (interpretacja podatkowa z 2 maja 2024 r., znak: 0111-KDIB2-3.4015.49.2024.1.BD)
• Rodzice najpierw wypłacili pieniądze ze swojego rachunku bankowego i przekazali córce gotówkę, którą ona sama wpłaciła na konto osobiste (interpretacja podatkowa z 24 maja 2024 r., znak: 0111-KDIB2-3.4015.56.2024.3.JKU);
• Rodzic (darczyńca) przelał kwotę darowizny bezpośrednio na rachunek bankowy sprzedawcy samochodu (interpretacja podatkowa z 1 sierpnia 2024 r., 0111-KDIB2-3.4015.135.2024.2.ASZ);
• Podatnik otrzymał od siostry darowiznę w gotówce, którą następnie wpłacił na swój rachunek bankowy (interpretacja podatkowa z 25 września 2024 r., znak: 0111-KDIB2-2.4015.137.2024.1.PB).

Podsumowując, jeżeli chcemy skorzystać ze zwolnienia podatkowego dokonując darowizny pieniężnej wśród najbliższej rodziny na kwotę powyżej 36 120 zł, należy przekazać ją przelewem bankowym lub przekazem pocztowym na rachunek bankowy obdarowanego, a następnie – w terminie 6 miesięcy – zgłosić do właściwego urzędu skarbowego. W przeciwnym razie, powstanie obowiązek zapłaty podatku od dokonanej darowizny.

Opisywane w niniejszym artykule zwolnienie podatkowe zostało uregulowane w art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.